نگاه کردن به تصویر آینه و بررسی خطوط نازک اطراف چشم و روی پیشانی، برای همه ما کم‌وبیش رخ داده است. انگار از یک روز خاص، تصویر ما با پوست سالم و شاداب، ناگهان از درون آینه رفته و تصویر جدید همراه با چین‌وچروک‌های نازک ظاهر می‌شود. هر چند علائم افزایش سن، یکی از طبیعی‌ترین اتفاقات روزگار است، اما خوشبختانه روش‌های مختلفی برای به‌تعویق انداختن ظهورشان وجود دارد. استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های ضد چروک، یکی از این روش‌ها است. هر کدام از این کرم‌ها، با مواد مختلفی ساخته شده و در اغلب آن‌ها، نام رتینول تکرار می‌شود. در این نوشتار قصد داریم به سوال مهم رتینول چیست پاسخ دهیم. پیشنهاد می‌کنیم همراه ما باشید.

رتینول چیست؟

بی‌شک برای پاسخ دادن به سوال مهم رتینول چیست، باید موارد مختلفی را بررسی کنیم. در اولین بخش، به معرفی و بررسی دقیق رتینول می‌پردازیم.

رتینول یکی از شکل‌های اولیه ویتامین A بوده و بدون اغراق، مهم‌ترین ماده موجود در انواع کرم‌های جوان‌سازی پوست است. در واقع یکی از مهم‌ترین گام‌های اولیه برای جلوگیری از ظهور علائم افزایش سن، استفاده از کرم‌ها، لوسیون‌ها و سرم‌های دارای رتینول است.

رتینول می‌تواند خطوط نازک را از بین برده، باعث روشن‌سازی پوست شود و البته آکنه‌ها و جوش‌های مزاحم را نیز از بین ببرد. با وجود این، اگر تا به حال از محصولات دارای رتینول استفاده نکرده‌اید، ممکن است نسبت به این ماده کمی واهمه نیز داشته باشید. باید به شما بگوییم که رتینول، تنها یکی از مشتقات ملایم ویتامین A است و حالت‌های دیگری از این ماده وجود دارد که خرید بدون نسخه آن‌ها امکان‌پذیر نیست. برای درک بهتر این موضوع، باید تفاوت رتینول با سایر ماده‌های موجود در گروه ویتامین A را بررسی کنیم.

مقایسه رتینول و رتینوئید

رتینوئید را می‌توانید هم‌چون یک چتر بزرگ در نظر بگیرید که انواع مشتقات ویتامین A، در زیر آن قرار دارند. رتینول هم تنها یکی از مشتقات این ماده قوی است. برای اینکه رتینول کارایی لازم برای پوست را داشته باشد، باید به حالت فعال خود یعنی رتینوئیک اسید تبدیل شود. رتینوئیک اسید خالص، 20 برابر قوی‌تر از رتینول است. این ماده که با نام رتین A شناخته می‌شود، تنها با تجویز پزشک قابل خریداری است.

بنابراین اگر قصد خرید یک محصول مراقبت از پوست را دارید، ممکن است در بخش ترکیبات سازنده، با سه نام مختلف از مشتقات ویتامین A روبه‌رو شوید. رتینول، رتینA  و رتینوئید، همه موادی هستند که برای ترمیم بافت پوست مورد استفاده قرار می‌گیرند. بی‌شک، برای استفاده بهتر، باید تفاوت این 3 با یکدیگر را بدانید.

تفاوت رتینول، رتینA و رتینوئید

تفاوت رتینول، رتین A و رتینوئید، در قدرت آن‌ها است. ابتدا باید بگوییم که رتینوئید، حالت پایه ویتامین A بوده و هر دو ماده رتینول و رتین A از مشتقات آن هستند. رتینوئید، قدرت بسیار بیشتری دارد و به همین خاطر، استفاده از آن بدون تجویز پزشک، خطرناک است.

رتین A نیز باید تنها توسط پزشک و با تجویز او استفاده شود. این ترکیب نیز بسیار قوی بوده و در صورت استفاده نامناسب، می‌تواند عوارض بسیار زیادی را بر جای بگذارد. مهم‌ترین کاربرد رتین A، ترمیم و بازسازی لایه بالایی پوست است. بسته‌شدن منافذ باز پوست و کاهش احتمال ظهور جوش و آکنه، از دیگر فواید اصلی رتین A است.

رتینول، ملایم‌ترین ماده در این خانواده است. فواید زیاد این ماده سبب شده که در اغلب کرم‌ها و لوسیون‌های ضد پیری، استفاده شود. برای افراد دارای پوست حساس، استفاده از کرم‌های حاوی رتینول، بهترین گزینه است. با وجود همه این توضیحات، هنوز یک موضوع مهم را بررسی نکرده‌ایم، استفاده از رتینول چه فوایدی دارد؟

فواید رتینول چیست؟

با افزایش سن، میزان فعالیت سلول‌های بدن کاهش می‌یابد. اولین نشانه‌های این کاهش فعالیت را در کم‌شدن انعطاف پوستی خواهید دید. کاهش کلاژن‌سازی و کاهش انعطاف پوست، باعث به وجود آمدن چین‌ و چروک‌های نازک شده و علائم افزایش سن، روزانه پررنگ‌تر می‌شوند.

از سوی دیگر، حضور در محیط‌های مختلف و البته قرار گرفتن در معرض اشعه‌های خورشید و UV، سبب می‌شود که رنگدانه‌های پوست نیز افزایش یافته و شاهد ظهور لک‌های قهوه‌ای باشیم.

همان‌گونه که می‌دانید ویتامین A باعث ترمیم سلول‌های بدن می‌شود. رتینول نیز به‌عنوان یکی از مشتقات این ویتامین، با نفوذ در سلول‌های پوستی، آن‌ها را ترمیم‌کرده و میزان فعالیت‌شان را افزایش می‌دهد.

انواع مختلف رتینوئیدها و در واقع رتینول، باعث تحریک سلول‌ها برای افزایش تولید کلاژن می‌شوند. علاوه بر این، با شبیه‌سازی فرآیند تولید رگ‌های خونی، گردش خون را نیز افزایش داده و باعث شفافیت و روشن‌سازی ظاهر پوست خواهند شد. افزایش انعطاف پوست، بسته‌شدن منافذ باز و از بین‌رفتن جوش‌ها و آکنه‌ها، دیگر فواید این ماده بی‌نظیر و شگفت‌انگیز است.

در پاسخ به سوال فواید رتینول چیست باید موارد زیر را به‌عنوان پاسخ بگوییم:

• از بین بردن خطوط نازک پوست؛
• از بین‌بردن چروک‌های اولیه ظاهر شده بر پوست؛
• روشن‌کردن پوست و از بین‌بردن آسیب‌های ناشی از اشعه خورشید و لکه‌های قهوه‌ای ناشی از افزایش سن؛
• ترمیم بافت پوست و افزایش شادابی و انعطاف پوست.

هر چند فراموش نکنید که فرآیند ساخت سلول‌های جدید، به چند هفته زمان نیاز دارد. به همین خاطر این تغییرات، حداقل یک ماه پس از آغاز مصرف قابل مشاهده خواهند بود. سوال مهم بعدی این است که آیا مصرف رتینول خطرناک است؟

عوارض رتینول چیست؟

یکی از مهم‌ترین دلایلی که افراد با شنیدن نام رتینول، کمی مردد می‌شوند، عوارض مختلف این ماده است. بی‌شک همه شما می‌دانید که مصرف نادرست و بدون تجویز هر نوع دارو، ماده و حتی ویتامینی، می‌تواند نتیجه‌های ناخوشایندی را به بار آورد. رتینول نیز از این قاعده مستثنی نیست.

رتینول اثر فوق‌العاده‌ای دارد و برای کاهش علائم پیری، بسیار قدرت‌مند است. به دلیل این قدرت بسیار زیاد، استفاده بیش‌ از حد و نادرست از این ماده، می‌تواند عوارض جانبی مختلفی را به بار آورد. ممکن است در شروع استفاده از کرم دارای رتینول، خشکی و حساسیت پوستی را تجربه کنید. قرمزی و التهاب، خارش و پوسته‌پوسته‌شدن پوست، دیگر عوارض جانبی احتمالی رتینول است.

به همین دلیل، اغلب پزشکان توصیه می‌کنند که در آغاز رتینول تراپی حتما از دوزهای کمتر استفاده کنید. علاوه بر این، درمان خود را با سه بار در هفته آغاز کرده و کم‌کم میزان استفاده را افزایش دهید.

نکته مهم دیگری که باید بدانید این است که در ابتدا، تنها از یک محصول حاوی رتینول استفاده کنید. استفاده از چندین محصول دارای رتینول به‌صورت هم‌زمان، می‌تواند میزان تحریک‌پذیری پوست را افزایش داده و عوارض بیشتری را در پی داشته باشد.

خشکی پوست یکی از اولین عوارض رتینول است. به همین خاطر، اغلب پزشکان توصیه می‌کنند که همراه با رتینول، از یک مرطوب‌کننده مناسب و قوی نیز استفاده کنید.

دیگر عارضه مهم رتینول، افزایش حساسیت پوست نسبت به نور آفتاب است. در زمان مصرف محصولات دارای این ماده، از ضد آفتاب‌های قوی استفاده کنید.

روش مصرف رتینول

مزیت استفاده از رتینول بر هیچ‌کس پوشیده نیست و همه می‌دانید که برای جوان‌سازی، از بین‌بردن لکه‌ها و جوش‌ها، باید از کرم‌های حاوی رتینول استفاده کنید. البته نکته مهم این است که پیش از شروع، باید روش مصرف رتینول را بشناسید. استفاده نادرست نه تنها هیچ فایده‌ای نخواهد داشت، بلکه باعث ضررهای زیادی نیز خواهد شد.

ممکن است برای شما هم این سوال ایجاد شود که رتینول مناسب چه کسانی است و یا در چه سنی، مصرف محصولات حاوی رتینول را آغاز کنیم؟ باید بگوییم هیچ قاعده و قانون کلی وجود ندارد. برخی افراد برای جلوگیری از ظهور علائم افزایش سن، در آغاز دهه 20، مصرف محصولات دارای رتینول را آغاز کرده و برخی دیگر، تا 30 سالگی صبر می‌کنند.

بی‌شک ورود به 30 سالگی، زمانی است که باید روتین پوستی خود را جدی گرفته و از بروز زودهنگام عوارض افزایش سن، جلوگیری کنید. کاربرد رتینول در این زمان، بیشتر برای جلوگیری از چین‌وچروک خواهد بود. البته که رتینول، تنها ماده مورد نیاز در این سن نیست.

برای آغاز رتینول تراپی یک نکته مهم را به خاطر بسپارید: رتینول را به‌آرامی وارد روتین پوستی خود کنید. اجازه دهید که پوست، خود را با این ماده جدید تطابق دهد. استفاده سریع و بیش از حد از کرم‌ها و لوسیون‌های حاوی این ماده، می‌تواند باعث افزایش عوارض رتینول هم‌چون خشکی، قرمزی و التهاب شود. در ابتدا، دو یا سه بار در هفته از کرم‌ حاوی این ماده استفاده کرده و کم‌کم میزان استفاده را افزایش دهید.

نکات مهم برای آغاز رتینول تراپی

پیش از مصرف رتینول، این موارد مهم را در نظر بگیرید:

• استفاده به میزان بسیار کم: تنها مقدار بسیار کمی (به‌اندازه یک عدس) از کرم حاوی رتینول را استفاده کنید. مقداری به پیشانی، نوک بینی و روی چانه خود زده و به‌آهستگی پوست خود را ماساژ دهید؛
• عدم استفاده با سایر درمان‌های قوی: هیچ‌گاه کرم‌های حاوی این ماده را با سایر درمان‌های قوی ترکیب نکنید. پوست خود را به یک‌باره در معرض چند ماده قوی قرار نداده و میزان حساسیت‌پذیری پوست‌تان را در نظر بگیرید؛
• مرطوب‌کننده: در زمان استفاده از رتینول حتما از یک مرطوب‌کننده نیز کمک بگیرید. بدین شکل، احتمال خشکی و التهاب پوست خود را به‌شکل چشم‌گیری کاهش خواهید داد؛
• عدم استفاده پیش از کارهای زیبایی و درمانی: این ماده میزان حساسیت پوست شما را افزایش می‌دهد. بنابراین پیش از لایه‌برداری، لیزر، استفاده از شمع و سایر فرآیندهای مشابه، حداقل 5 روز از رتینول استفاده نکنید؛
• محافظت در برابر آفتاب: افزایش تحریک‌پذیری و حساسیت پوستی، نیاز به ضد آفتاب را افزایش می‌دهد. در دوره مصرف، حتما از یک ضد آفتاب قوی کمک گرفته و آن را هر 2 الی 4 ساعت، تجدید کنید؛
• بارداری: در صورت بارداری یا حتی احتمال به بارداری، از کرم‌های حاوی این ماده استفاده نکنید. سایر جایگزین‌های این ماده در زمان بارداری، آلفاهیدروکسی اسید و آزالیک اسید (لایه‌بردارهای قوی) هستند.

پس از مطالعه این نوشتار، شما نیز می‌دانید که رتینول چیست و چه فوایدی دارد. هرچند از خطرات استفاده بیش از حد این ماده نیز مطلع شده و می‌دانید که نباید بدون تجویز پزشک، از درصد بالاتر رتینول استفاده کنید. رتینول می‌تواند باعث جوان‌سازی پوست شما شده و با از بین‌بردن جوش‌ها، یک پوست سالم و شاداب در اختیارتان بگذارد. همه این‌ها در صورتی است که بدانید نکات مهم استفاده از رتینول چیست و آن‌ها را جدی بگیرید. آیا شما تا به حال از کرم‌ها و محصولات حاوی این ماده استفاده کرده‌اید؟ پس از مصرف، چه تغییراتی در پوست شما رخ داد؟ تجربه خود را با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول